ЁЯОп рд╕्рдХिрд▓ рдбेрд╡рд▓рдкрдоेंрдЯ - Skill Development Guide : рдпुрд╡ाрдУं рдХे рд▓िрдП рдХрд░िрдпрд░ рдЧ्рд░ोрде рд╕्рдХिрд▓्рд╕ рдЖрдЬ рдХी рд╕рдмрд╕े рдЬ़рд░ूрд░ी рдХुंрдЬी рд╕рдлрд▓рддा рдФрд░ рдХрд░िрдпрд░ рдЧ्рд░ोрде рдХी

 

рд╕्рдХिрд▓ рдбेрд╡рд▓рдкрдоेंрдЯ рдХोрд░्рд╕ (Skill Development Courses) - 2025



рдХ्рдпा рдЖрдкрдиे рдХрднी рд╕ोрдЪा рд╣ै рдХि рдХुрдЫ рд▓ोрдЧ рдЕрдкрдиे рдХрд░िрдпрд░ рдоें рддेрдЬ़ी рд╕े рдЖрдЧे рдХ्рдпों рдмрдв़ рдЬाрддे рд╣ैं, рдЬрдмрдХि рдХुрдЫ рд╡рд╣ीं рдХे рд╡рд╣ीं рд░рд╣ рдЬाрддे рд╣ैं

рдЗрд╕рдХा рдЬрд╡ाрдм рд╣ै рд╕्рдХिрд▓ рдбेрд╡рд▓рдкрдоेंрдЯ (Skill Development)

рдЖрдЬ рдХी рдбिрдЬिрдЯрд▓ рдФрд░ рдХॉрдо्рдкिрдЯिрдЯिрд╡ рджुрдиिрдпा рдоें рдХेрд╡рд▓ рдбिрдЧ्рд░ी рдпा рдбिрдк्рд▓ोрдоा рдХाрдлी рдирд╣ीं рд╣ै। рдЕрд╕рд▓ी рдл़рд░्рдХ़ рдбाрд▓рддी рд╣ैं рдЖрдкрдХी skills — рдпाрдиी рдЖрдкрдХे рд╕ीрдЦрдиे, рдЕрдкрдиाрдиे рдФрд░ рдЗрд╕्рддेрдоाрд▓ рдХрд░рдиे рдХी рдХ्рд╖рдорддा।

 

ЁЯЪА рд╕्рдХिрд▓ рдбेрд╡рд▓рдкрдоेंрдЯ рдХ्рдпा рд╣ै? (What is Skill Development)

рд╕्рдХिрд▓ рдбेрд╡рд▓рдкрдоेंрдЯ рдХा рдорддрд▓рдм рд╣ै рдирдИ рд╕्рдХिрд▓्рд╕ рд╕ीрдЦрдиा рдпा рдкुрд░ाрдиी рд╕्рдХिрд▓्рд╕ рдХो рдФрд░ рдордЬ़рдмूрдд рдмрдиाрдиा рддाрдХि рдЖрдк рдЕрдкрдиे рдХрд░िрдпрд░ рдФрд░ рдЬीрд╡рди рдоें рдмेрд╣рддрд░ рдк्рд░рджрд░्рд╢рди рдХрд░ рд╕рдХें।

рдЙрджाрд╣рд░рдг:

  • рдХंрдк्рдпूрдЯрд░ рдСрдкрд░ेрдЯ рдХрд░рдиा рд╕ीрдЦрдиा
  • рдЗंрдЧ्рд▓िрд╢ рдХрдо्рдпुрдиिрдХेрд╢рди рд╕ुрдзाрд░рдиा
  • рдкрдм्рд▓िрдХ рд╕्рдкीрдХिंрдЧ рдпा рд▓ीрдбрд░рд╢िрдк рд╕ीрдЦрдиा
  • рдЧ्рд░ाрдл़िрдХ рдбिрдЬ़ाрдЗрдиिंрдЧ рдпा рдбिрдЬिрдЯрд▓ рдоाрд░्рдХेрдЯिंрдЧ рд╕ीрдЦрдиा

 

ЁЯСЙ рд╕ीрдзी рднाрд╖ा рдоें рдХрд╣ें рддो рд╕्рдХिрд▓्рд╕ = рдк्рд░ैрдХ्рдЯिрдХрд▓ рдиॉрд▓ेрдЬ + рд╕рд╣ी рдЗрд╕्рддेрдоाрд▓।

 

ЁЯПЖ рд╕्рдХिрд▓्рд╕ рдХे рдк्рд░рдХाрд░ (Types of Skills)

1. рд╣ाрд░्рдб рд╕्рдХिрд▓्рд╕ (Hard Skills)

рдпे рдЯेрдХ्рдиिрдХрд▓ рдпा рдк्рд░ोрдлेрд╢рдирд▓ рд╕्рдХिрд▓्рд╕ рд╣ोрддी рд╣ैं, рдЬिрди्рд╣ें рдЯ्рд░ेрдиिंрдЧ рдпा рдХोрд░्рд╕ рдХे рдЬ़рд░िрдП рд╕ीрдЦा рдЬा рд╕рдХрддा рд╣ै।

  • рдХोрдбिंрдЧ
  • рдЕрдХाрдЙंрдЯिंрдЧ 
  • рдЧ्рд░ाрдлिрдХ рдбिрдЬ़ाрдЗрдиिंрдЧ
  • рдорд╢ीрди рдЪрд▓ाрдиा

 

2. рд╕ॉрдл्рдЯ рд╕्рдХिрд▓्рд╕ (Soft Skills)

рдпे рдЖрдкрдХे рд╡्рдпрд╡рд╣ाрд░ рдФрд░ рдХрдо्рдпुрдиिрдХेрд╢рди рд╕े рдЬुрдб़ी рд╣ोрддी рд╣ैं।

  • рдЯाрдЗрдо рдоैрдиेрдЬрдоेंрдЯ
  • рдЯीрдорд╡рд░्рдХ
  • рдкрдм्рд▓िрдХ рд╕्рдкीрдХिंрдЧ
  • рд▓ीрдбрд░рд╢िрдк


ЁЯСЙ рджोрдиों рд╕्рдХिрд▓्рд╕ рдХा рдмैрд▓ेंрд╕ рд╣ोрдиा рдЬ़рд░ूрд░ी рд╣ै। рдХेрд╡рд▓ рдбिрдЧ्рд░ी рдирд╣ीं, рдмрд▓्рдХि рд╕рд╣ी рд╕्рдХिрд▓्рд╕ рд╣ी рдЖрдкрдХो рднीрдб़ рд╕े рдЕрд▓рдЧ рдмрдиाрддी рд╣ैं।

 

 рднाрд░рдд рдоें рд╕्рдХिрд▓ рдбेрд╡рд▓рдкрдоेंрдЯ рдХी рдЬ़рд░ूрд░рдд рдХ्рдпों?

рднाрд░рдд рджुрдиिрдпा рдХा рд╕рдмрд╕े рдмрдб़ा рдпुрд╡ा рджेрд╢ рд╣ै। рд▓ाрдЦों рд▓ोрдЧ рдкрдв़े-рд▓िрдЦे рд╣ैं, рд▓ेрдХिрди рдЙрдирдХे рдкाрд╕ рдЬॉрдм рд░ेрдбी рд╕्рдХिрд▓्рд╕ рдирд╣ीं рд╣ैं।

рднाрд░рдд рдоें рд╕्рдХिрд▓ рдбेрд╡рд▓рдкрдоेंрдЯ рдХे рдк्рд░ोрдЧ्рд░ाрдо्рд╕:

  • рд╕्рдХिрд▓ рдЗंрдбिрдпा рдоिрд╢рди
  • рдк्рд░рдзाрдирдоंрдд्рд░ी рдХौрд╢рд▓ рд╡िрдХाрд╕ рдпोрдЬрдиा (PMKVY)
  • рдбिрдЬिрдЯрд▓ рд╕्рдХिрд▓िंрдЧ рдк्рд░ोрдЧ्рд░ाрдо्рд╕

 

ЁЯОп рд╕्рдХिрд▓ рдбेрд╡рд▓рдкрдоेंрдЯ рд╕े рд╣ोрдиे рд╡ाрд▓े рдлाрдпрджे:

  • рдХрд░िрдпрд░ рдЧ्рд░ोрде рдирдИ рд╕्рдХिрд▓्рд╕ рд╕े рдЖрдкрдХो рдк्рд░рдоोрд╢рди рдФрд░ рдмेрд╣рддрд░ рд╕ैрд▓рд░ी рдоिрд▓рддी рд╣ै।
  • рдХॉрдирдлिрдбेंрд╕ рдмрдв़рддा рд╣ै рдЖрдк рдЕрдкрдиे рдХाрдо рдФрд░ рдХрдо्рдпुрдиिрдХेрд╢рди рдоें рдмेрд╣рддрд░ рд╣ोрддे рд╣ैं।
  • рдл्рд░ीрд▓ांрд╕ рдФрд░ рдмिрдЬ़рдиेрд╕ рдЕрд╡рд╕рд░ рдбिрдЬिрдЯрд▓ рд╕्рдХिрд▓्рд╕ рд╕े рдЖрдк рдСрдирд▓ाрдЗрди рдХाрдо рдкा рд╕рдХрддे рд╣ैं।
  • рдиौрдХрд░ी рдХी рд╕ुрд░рдХ्рд╖ा рдирдИ рд╕्рдХिрд▓्рд╕ рдЖрдкрдХो рдмрджрд▓рддे рдЬрдоाрдиे рдоें рдЕрдк्рд░ाрд╕ंрдЧिрдХ рд╣ोрдиे рд╕े рдмрдЪाрддी рд╣ैं।

 

ЁЯЫа️ рдЕрдкрдиी рд╕्рдХिрд▓्рд╕ рдбेрд╡рд▓рдк рдХрд░рдиे рдХे рдЖрд╕ाрди рддрд░ीрдХे

1. рдСрдирд▓ाрдЗрди рд▓рд░्рдиिंрдЧ рдк्рд▓ेрдЯрдл़ॉрд░्рдо्рд╕

Coursera, Udemy, edX, SWAYAM, Skill India рдкोрд░्рдЯрд▓

Google Free Courses

Google Digital Garage

 Digital Marketing рдФрд░ Career Development рдХे рд▓िрдП

Google Cloud Training

 – Cloud, Data рдФрд░ AI рд╕े рдЬुрдб़ी рд╕्рдХिрд▓्рд╕

Google Analytics Academy

 Data Analytics рдФрд░ Website Performance рд╕ीрдЦрдиे рдХे рд▓िрдП


2. рдпूрдЯ्рдпूрдм рдФрд░ рдл्рд░ी рд░िрд╕ोрд░्рд╕ेрдЬ

рдЫोрдЯे-рдЫोрдЯे рд╡ीрдбिрдпो рд╕े рдмेрд╕िрдХ рд╕्рдХिрд▓ рд╕ीрдЦрдиा рдЖрд╕ाрди рд╣ै।


3. рдЗंрдЯрд░्рдирд╢िрдк рдФрд░ рдк्рд░ोрдЬेрдХ्рдЯ्рд╕

рдкрдв़ाрдИ рдХे рд╕ाрде рдЫोрдЯे рдк्рд░ोрдЬेрдХ्рдЯ्рд╕ рдХрд░рдиा рдЖрдкрдХी рдк्рд░ैрдХ्рдЯिрдХрд▓ рдиॉрд▓ेрдЬ рдХो рдмрдв़ाрддा рд╣ै।


4. рдкрдв़рдиा рдФрд░ рд▓िрдЦрдиा

  • рдХिрддाрдмें, рдм्рд▓ॉрдЧ्рд╕ рдФрд░ рд░िрд╕рд░्рдЪ рдЖрд░्рдЯिрдХрд▓्рд╕ рдкрдв़ें।
  • рдЦुрдж рдиोрдЯ्рд╕ рдмрдиाрдПं рдФрд░ рдЖрд░्рдЯिрдХрд▓्рд╕ рд▓िрдЦें।


5. рдоेंрдЯॉрд░ рдФрд░ рдиेрдЯрд╡рд░्рдХिंрдЧ

  • рдЕрдиुрднрд╡ी рд▓ोрдЧों рд╕े рдоाрд░्рдЧрджрд░्рд╢рди рд▓ें।
  • LinkedIn рдкрд░ рдиेрдЯрд╡рд░्рдХिंрдЧ рдХрд░ें।


ЁЯУМ рднाрд░рддीрдп рдпुрд╡ाрдУं рдХे рд▓िрдП рд╕्рдХिрд▓्рд╕ рдХी рдоांрдЧ (Trending Skills in India 2025)

  • рдбिрдЬिрдЯрд▓ рдоाрд░्рдХेрдЯिंрдЧ
  • рдЖрд░्рдЯिрдлिрд╢िрдпрд▓ рдЗंрдЯेрд▓िрдЬेंрд╕ (AI) рдФрд░ рдорд╢ीрди рд▓рд░्рдиिंрдЧ
  • рдЧ्рд░ाрдлिрдХ рдбिрдЬ़ाрдЗрдиिंрдЧ
  • рд╡ेрдм рдбेрд╡рд▓рдкрдоेंрдЯ
  • рдлाрдЗрдиेंрд╢िрдпрд▓ рд▓िрдЯрд░ेрд╕ी
  • рдХрдо्рдпुрдиिрдХेрд╢рди рд╕्рдХिрд▓्рд╕


ЁЯСЙ рдЖрдиे рд╡ाрд▓े рд╕рдордп рдоें AI рдФрд░ Digital Skills рднाрд░рдд рдоें рд╕рдмрд╕े рдЬ़्рдпाрджा рдбिрдоांрдб рдоें рд░рд╣рдиे рд╡ाрд▓ी рд╣ैं।

 

ЁЯПБ рдиिрд╖्рдХрд░्рд╖ (Conclusion)

  • рдЖрдЬ рдХी рджुрдиिрдпा рдоें рд╕्рдХिрд▓ рдбेрд╡рд▓рдкрдоेंрдЯ рд╣ी рдЕрд╕рд▓ी рддाрдХрдд рд╣ै।
  • рдбिрдЧ्рд░ी рдФрд░ рдоाрд░्рдХ्рд╕ рдПрдХ рд╢ुрд░ुрдЖрдд рд╣ैं, рд▓ेрдХिрди рдЬो рд▓ोрдЧ рд▓рдЧाрддाрд░ рдирдИ рд╕्рдХिрд▓्рд╕ рд╕ीрдЦрддे рд░рд╣рддे рд╣ैं, рд╡рд╣ी рд╕рдлрд▓рддा рдФрд░ рд╕рдо्рдоाрди рд╣ाрд╕िрд▓ рдХрд░рддे рд╣ैं।


ЁЯСЙ рдпाрдж рд░рдЦिрдП – “рдбिрдЧ्рд░ी рдЖрдкрдХो рдиौрдХрд░ी рджिрд▓ा рд╕рдХрддी рд╣ै, рд▓ेрдХिрди рд╕्рдХिрд▓्рд╕ рдЖрдкрдХो рдХрд░िрдпрд░ рдмрдиाрдХрд░ рджेрддी рд╣ैं।



ЁЯСЙ рдЕрдм рдЖрдкрдХी рдмाрд░ी (Call to Action)

рдХ्рдпा рдЖрдкрдиे рд╣ाрд▓ рд╣ी рдоें рдХोрдИ рдирдИ рд╕्рдХिрд▓ рд╕ीрдЦी рд╣ै?

рдЕрдЧрд░ рдирд╣ीं, рддो рдЖрдЬ рд╕े рдХौрди-рд╕ी рд╕्рдХिрд▓ рд╕ीрдЦрдиा рд╢ुрд░ू рдХрд░ेंрдЧे?

ЁЯТм рдиीрдЪे рдХрдоेंрдЯ рдХрд░рдХे рдмрддाрдЗрдП, рддाрдХि рджूрд╕рд░े рд▓ोрдЧ рднी рдк्рд░ेрд░िрдд рд╣ों।


 

рдЯिрдк्рдкрдгिрдпाँ

рдЗрд╕ рдм्рд▓ॉрдЧ рд╕े рд▓ोрдХрдк्рд░िрдп рдкोрд╕्рдЯ

рд╢рддрд░ंрдЬ рдкрд░ рдЖрдзाрд░िрдд рдк्рд░рд╕िрдж्рдз рдл़िрд▓्рдоें - Famous Movie Based on Chess: рдПрдХ рд░ोрдЪрдХ рд╕рдл़рд░ - An Interesting Journey

рд╕िрд░्рдл рдЪेрд╣рд░ा рджिрдЦाрдЗрдП рдФрд░ рдЯ्рд░ांрдЬैрдХ्рд╢рди рдХीрдЬिрдП - Face Recognition Payments: Just Show Your Face and Pay Instantly

рд░ंрдЧों рдХा рд╡िрдЬ्рдЮाрди, рдордиोрд╡िрдЬ्рдЮाрди рдФрд░ рдоाрд░्рдХेрдЯिंрдЧ рдоें рдЙрдирдХा рдЕрд╕рд░ - The science, psychology of colours and their impact in marketing